ایام مناسبتی آخر ماه صفر را که در خیابان‌های مشهد باشی ،
چیزهایی میبینی که گویی هیچ مسئول شهری و فرهنگی دراین شهر نمیبیند .
شهری که پسوند پایتخت فرهنگی جهان اسلام را و ایضا پایتخت معنوی ایران را با خود یدک میکشد .
اما از تمامی این اسم های دهن پرکن ، برای اولی ، فقط چهارتا دیوار نقاشی شده را میبینی که عکس پرچم ۱۰/ ۲۰ کشور مسلمان نشین را رویش کشیده اند و برای دومی باید قناعت کنی به گوینده رادیو استانی که هربار این جمله را تکرار میکند : اینجا مشهد ، پایتخت معنوی ایران اسلامی ، و دیگر هیچ .
البته هیچ هیچ هم که نه ؛ شهری با مسئولان دغدغه مندِ رگ گردن بالا زده .
مدعی مدیریت نوین شهری و علمی و نیز سینه چاک برای دین و دیانت و …
شهری پر از مصلحت اندیشی ها و حساسیت های دو چندان فرهنگی، سیاسی و مذهبی .
طبعا با این همه اوصاف باید شمه ای از انعکاس این حساسیت ها در سطح شهر قابل مشاهده باشد ، که نیست .
چون ظاهرا این حساسیت ها همچون آلرژی بیشتربصورت فصلی و یا در ایام انتخاباتی عود میکند، و در سایر ایام سال نمود آنچنانی ندارد .
در حقیقت تمام شهرهای زیارتی و سیاحتی یک روز خاص دارند ،
و ویترین فرهنگی مذهبی و مدیریت شهری مشهد ، همین ایام آخر ماه صفر ، خصوصا روز شهادت امام هشتم است .
اما شهر در مهترین روزخود که نمادین ترین آیین مذهبی اش در آن برگزار میشود ، در اوج هرج و مرج است . ترافیک بیداد میکند . بینظمی زیاد است . هرکس هرجا گیرش آمد یا دوست دارد ماشینش را پارک میکند . مهم هم نیست سر راه مردم است یا منجر به ترافیک میشود یا نه ، و ظاهرا راهنمایی و رانندگی هم چون پرسنل کافی برای مدیریت این ایام ندارد امکان برخورد با چنین تخلف هایی در توانش نیست و تازه جهت رتق و فتق اموردراین چند روز ، از نیروهای آموزشی دوره درجه داری استفاده میکنند که این بنده خدا ها هم هرچه تذکر میدهند ، کسی گوشش بدهکار نیست و اصلا کسی برای حرفشان تره هم خرد نمیکند .
بعد از این همه سال گویی عملا هیچ برنامه کلان ، دقیق و از پیش تعیین شده ای برای مواجهه و سامان دادن به این حجم از ترافیک و شلوغی و مدیریت آن وجود ندارد و یا شاید چنین برنامه ای هست اما قابلیت پیاده شدن ندارد . در هرصورت غیراز این ایام هم ، جوری که دیده ایم و غالب مشهدی ها نیز بازگو میکنند ،همیشه سال ، در محدوده حرم مطهر ، این معضل ، با مقداری شدت و ضعف به قوت خود باقیست .
از شلوغی و بینظمی های این حوزه که بگذریم ؛
برای بعضی مسئولین دیگر هم مهم فقط اینست که درکنار مضجع شریف امام هشتم ، کنسرت (!؟)برگزارنشود ، یا خدای ناکرده جوانی این وسط ها ، دستی نلرزاند و شانه ای بالا نیاندازد و باعث انحراف خود و محیط پیرامونش نشود . اما اگر این انحراف در حوزه جریان های دینی و مذهبی رخ دهد و همین جوان به انجام بدعت ها و خرافات و یا جذب عملکرد های متناقض با دین شود ، ظاهرا انحرافش برای آقایان فقط در حد یک گردش به چپ و راست رانندگی در جاده های خوش آب وهوای ییلاقی است که با چشم بر هم زدنی به جاده اصلی باز میگردد .
اما مگر انحراف فقط با کنسرت (!)رخ میدهد و بدعت ها و رفتار های نامناسب با برداشت های سلیقگی از دین باعث تحریف باورها و صدمه زدن به اعتقادات نمیشود !
آیا همانقدر که صدای زیاد موسیقی میتواند موجب تضییع حق الناس و مردم آزاری شود ، صدای باندهای هیات های مذهبی ، اثری دو چندان ندارد !
مگر هدف وسیله را توجیه میکند که نفس عزاداری برای اهل بیت ، مجوز هرگونه آلودگی صوتی ، محیطی و بینظمی باشد !
ای بسا که این قبیل رفتارها بخاطر انتصابش به دین بیشتر مستوجب تنبیه و برخورد هم باشد .
نه دیروز و نه امروز ؛ که سالهاست
در ایام شهادت علی ابن موسی الرضا (ع) ، مردم از اقصی نقاط ایران ، از هر شهروشهرستان و روستایی ،پیاده و سواره خودشان را به مشهد میرسانند ، قیامتیست .
در خیابان های منتهی به حرم ، هر چند متر، یک هیات با سبک و سیاق خودش مشغول عزاداری ست .
یکی سینه میزند ، یکی زنجیر ، یکی دمام ، یکی سِنج .عده ای فلوت و نی ، عده ای شمشیر و عده ای چوب بالا و پایین میبرند .
هیاتی دو ضرب ، هیاتی سه ضرب ، هیاتی مارپیچ حرکت میکند ، عده ای زیگزال ، تعدادی در طول و عده ای هم در عرض . و برای اینکه صدای بلندگوی هیات پشت سری که یک متر با یکدیگر فاصله دارند ، ریتم هیاتشان را بهم نریزد ، تمام بلندگوها با نهایت صدا ودر آخرین توان خود تنظیم شده اند .
دسته های عزاداری روستا ها و شهرستان ها با بلندگو های شیپوری عظیم الجثه که قادر به تولید صدای بسیارمهیبی هستند و اعتراف میکنم در عمرم مثلشان را ندیده بودم ، در ایجاد آلودگی صوتی سنگ تمام میگذارند .
حالا شما فکر کنید روی یک وانت بار یا یک چرخ دستی بزرگ ، نه یکی و نه دوتا ، که چند ردیف ازین بلندگوها را چیده باشند . به این اضافه کنید صدای طبل های بزرگی را که بخاطر وزن و حجم بسیاربزرگش روی چرخ های مخصوص ، توسط چند نفر حمل میشود و هنگام ریتم چنان ضربه ای به آن میزنند که بسان شلیک گلوله توپ جنگی ، امواجی تولید میکند که هرچه در چند متری پیرامون خودش است را میلرزاند ، جوری که فقط باید بیایی و ببینی تا باورت شود .
خدا این هنرتوجیه را هم ازما ملت نگیرد که هر اشتباهی را در کسری از ثانیه به اشتباهات دیگران حواله میدهیم .
کافیست یک نفر از روی خیرخواهی بخواهد تذکری بدهد ، همه ده ها مثال نقد ازصدها عروسی ناهنجار در جای جای شهروکشور سراغ دارند تا فورا بگویند : (( اگر راست میگی ، اول برو جلوی اونهارا بگیر ))
من نمیپرسم که با این نوع عزاداری ، واقعا چقدر رنگ و بوی حسین را گرفته اید ،چون آن دنیا ازشما خواهند پرسید ،
اما آخرعزیز من ، آن بابایی که مجلس عروسی میگیرد و میان مهمانان نوشیدنی های نشاط آور خیرات میکند و صدای بزن بکوبش از استان مجاور هم شنیده میشود ، قرابتی با حق الناس ندارد و اصلا مدعی نیست که من اخلاقا یا شرعا از او انتظار رعایت خودجوش و داوطلبانه حقوق دیگران را داشته باشم .
اما تورا کجای دلم بگذارم که وقتی بعد از ۱۵۰ سال با سلام و صلوات به دیار باقی شتافتی ، بخاطر همان یک بار کربلای رفته و نرفته ات ، روی سنگ مزارت مینویسند کربلایی ، حالا آن چند سفر ترکیه و … بماند .
یا بخاطر همان چند باری که گذرت به هیات افتاده و شامی هم نوش جان کردی ، روی پرده های تسلیتت مینویسند پیر غلام اهلبیت یا خادم امام حسین (ع) ،
گویی مثلا خدا هنگام بررسی حساب و کتاب اعمالمان از روی نوشته های سنگ قبرها و پرده های عرض تسلیت ، حواله بهشت و جهنم تقسیم میکند .
بگذریم .
احتمالا اطلاع دارید که واحد اندازه گیری صوت ، دی سی بل است ،
و میزان صدای مناسب برای گوش بین ۶۰ تا ۶۵ دسی بل است . بالاتر از ۸۵ دسی بل نیز صدای آزار دهنده و
آسیب زا محسوب میشود . و هرچه میزان مدت این در معرض بودن طولانی تر و یا شدت صدا بیشتر باشد ، میزان آسیب و عوارض هایش هم بیشترو سریعتراست .
مثلا اگر با چند ساعت بودن در محیطی با شدت صدای ۸۵ دسیبل ، گوش آسیب می بیند ، برای شدت صدای ۱۱۵ دسی بل ، فقط ۳۰ ثانیه کافیست . از عوارض آلودگی صوتی بر انسان میتوان به ایجاد اضطراب ،سردرد،زخم معده،افزایش کلسترول و گلبول های سفید خون،سوزش سر دل ،کاهش حافظه ، مشکلات قلبی عروقی ، افزایش پرخاشگری،کاهش تمرکز و… نام برد .
برای اندازه گیری میزان شدت صدای چند عدد ازاین بلندگوها و طبل ها ، ناگزیر بودم با هر هیات چند قدمی همراه شوم . آنهم تازه از فاصله چند متری طبل ها و بلندگو ها .
گاها صدا حتی از ۱۰۰ دسی بل هم فراتر میرفت ،
((معادل صدای روشن کردن یک اره برقی کنار گوش )) و بخاطر ثبت تنها و تنها چند دقیقه از حجم صدای تولیدی دسته جات عزاداری ، گوش راستم تا آخر شب دچار التهاب شده بود ، چرا که با هر ضربه طبل ، گوش هایم درد میگرفت .
گویی مسابقه رو کم کنی بود که واقعا هم بود .
انگار هرکس بیشتر بتواند تولید صدای گوش خراش کند ، امام رضا (ع) عنایت بیشتری به او میکند .
آیا واقعا این سبک از عزاداری در شان ساحت امام رئوفمان است !
اما ،اما واما کاش قضیه به همین جا ختم میشد .
گاهی عدم اطلاع ما آدم بزرگ ترها چه عواقب جبران ناپذیری را که بدنبال ندارد .
از تاثیر مخرب آلودگی صوتی بر مادر باردار و جنین ((لطفا درباره آن مطالعه کنید)) که بگذریم ،
این در حالیست که گوش نوزادان نیز تنها میتواند صداهاي تا ۷۵ دسي‌بل را تحمل كند و صداهاي بلندتر باعث آسيب های حتی دائمي سيستم شنوايي نوزاد مي‌شود .
چراکه مقاومت حلزون گوش نوزاد در مقايسه با من و شمای بزرگسال بسیار بسیار كمتر است و به همين علت در صورتي كه نوزاد در معرض صداي بلند و يا ناگهاني قرار گيرد ، بسیارخطرناك است و موجب آسيب دائمي در سيستم شنوايي نوزاد شده و متاسفانه ، و متاسفانه ، و باز هم متاسفانه اين آسيب‌ها نيز غیر قابل جبران و برگشت‌ناپذير هستند .
ودرکمال تعجب دراین محیط های پراز آلودگی صوتی ، در مقیاسی خارج از توان شمارش ،هربار شاهد حضور نوزادان و کودکان چندماهه تا یکی دو ساله در آغوش پدر یا مادر هستیم .
در حد امکان به چندنفر ازاین پدر و مادر ها جریان آسیب شنوایی را توضیح میدهم . اما تنها یک مادر از آن محیط فاصله میگیرد و بقیه اگر در دلشان نگفته باشند این مامور سازمان جاسوسی اسرائیل است و آمده که بین ما و امام حسین فاصله بیندازد ، یا سری تکان میدهند و رو برمیگردانند و یا یک نگاه عاقل اندر سفیه می اندازند و با زبان بی زبانی میگویند به شما مربوط نیست .
همچنین ازاین دست اتفاقات که کم هم نیست مدام در عروسی ها ، جشن ها ، هنگام کف زدن ها ، ابراز شادی پس از گل ، هنگام رانندگی در ماشین و …. برای مادران باردار ، نوزادان و کودکان به وفور اتفاق می افتد وکسی هم عین خیالش نیست .
حال این سوال پیش می آید که چه نهادی به جز شورای هیات های مذهبی مشهد ((چون ظاهرا شورای محترم تاکنون از پس مدیریت وساماندهی هیات های مجاورین هم برنیامده ، چه رسد به هیات های زائرین ))متولی سرو سامان دادن به این اتفاقات است !
و اینکه چند سال دیگر باید بگذرد تا عزیزان مسئول فکری کنند که ازین پس شاهد این اتفاقات نباشیم !
براستی اگر در یک کفه ترازو وجود مرقد مطهر امام رضا را قرار بدهیم ، مشهد پایتخت دلهای همه عاشقان و محبان اهل بیت در سراسر جهان است ،چراکه مشهد نام و فلسفه وجودیش را ازاین وجود شریف گرفته است ،
امابا وام گرفتن مداوم از نام مبارک آن حضرت چیزی درست نخواهد شد .
اگر پشت جمله دهان پر کن پایتخت فرهنگی جهان اسلام و پایتخت معنوی ایران پنهان نشویم ، با این وضعیت مدیریت شهری ، فرهنگی مذهبی و انتظامی ، این کلان شهر ، زور بزند یک مرکز استان مثل سایر مراکز استان و شاید هم کمتر است و بس .
ادعا اقامه دلیل میخواهد ، با جمعیت زیاد و چهارتا ساخت وساز که هر جایی پایتخت فرهنگی یا معنوی نمیشود وگرنه مکه مکرمه زودتراز اینها لایق این اسامی و القاب دهن پرکن بود .
ای کاش مانند شهرهای بیرجند ، بروجرد وکاشان که مسئولان ومدیران فرهنگی خوش فکرش برای پایان دادن به این بینظمی ،پراکندگی و ناهنجاری ها قوانین مفیدی برای این روزها و جلوگیری ازین آسیب ها اعمال کردند ،
از سال دیگر طرحی برای ممنوعیت استفاده از طبل ها و بلندگوهای مولد صداهای ناهنجار و عذاب آور در مشهد
(( و ایضا همه شهرها و شهرستان های ایران )) گذاشته شود ،
تا چهره شهر دراین روز عظیم و بزرگ سروسامانی بگیرد .
با سرشماری هیات های زائرین و سازماندهی آنها ، برنامه ای دقیق و منظم و زمانبندی شده برای عزاداری مشترک و دسته جمعی تهیه شود .
مثلا به این صورت که اجتماع تمام هیات های زنجیر زنی در فلان خیابان منتهی به حرم و از ساعت فلان تا ساعت فلان انجام شود .
و نیز اجتماع کلیه هیات های سینه زنی از ساعت چند تا چند فقط در فلان خیابان ، با مداح واحد و البته با پرچم های اختصاصی ومتعلق به هر هیات که نشان دهنده نام هیات و شهر یا شهرستان مبدا میباشد ، بدون استفاده از طبل و سنج و بلندگوی شخصی برگزار شود .
کاش شهرداری ، دفتر تبلیغات اسلامی ، ارشاد ، دفتر نمایندگی ولی فقیه ،راهنمایی و رانندگی ، آستان قدس و خصوصا شورای هیات های مذهبی مشهد که ۴۰ سال است همگی زیر یک کرسی خوابشان برده است ،
از شکوه عزاداری ، عظمت و صلابت ، اتحاد و یکپارپگی زنجانی ها الگو بگیرند که چگونه چون نگینی در میان هیات های عزاداری ایران ، بلکه در جهان تشیع میدرخشند .
شهری که لایق مقام پایتختی شور و شعور حسینی است .
